ဆရာရွင့္ သမီးကသားဦးကိုယ္ဝန္လြယ္ထားရသူပါရွင့္။ သမီးကခဲြေမြးရမွာ အရမ္းေၾကာက္လို႔ပါဆရာ။ သမီးက ေမြးလမ္းေၾကာင္းအတိုင္း လြယ္လြယ္ကူကူနဲ႔ေမြးခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ သမီးဘယ္လိုေနထိုင္ရပါမလဲဆရာ။ ဘယ္လို အရာေတြကို ပိုစားရမလဲဆရာ။
ေမးခြန္းစည္းကမ္းနဲ႔မညီပါ။ အသက္ မသိပါ။ ကိုယ္ဝန္ ဘယ္ႏွစ္ပါတ္ မသိပါ။ ကိုယ္ဝန္အပ္ မအပ္ မသိပါ။ ဘယ္မွာ (ျမိဳ႕-ေဆးရံု-ေဆးခန္း-အိမ္) မွာ ေမြးမွာလည္း မသိပါ။ ကာကြယ္ေဆး ထိုး မထိုး မသိပါ။ အာလ္ထြာေဆာင္း ရိုက္ မရိုက္ မသိပါ။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ္ဝန္ျဖစ္ေနလို႔ မက္ေဆ့ဖ်္ကေန ပို႔လိုက္ပါတယ္။
ကေလးေမြးဖြါးတာကို ပံုမွန္ေမြးဖြါးျခင္းနဲ႔ ပံုမွန္မဟုတ္ ေမြးဖြါးျခင္းလို႔ ခြဲတယ္။ ပံုမွန္တိုင္းကိုလဲ ၃ ဆင့္ ခြဲပါတယ္။ ပထမအဆင့္ဆိုတာ ေမြးခ်င္လို႔ ဗိုက္စနာခ်ိန္ကေန သားအိမ္အဝ အျပည့္အဝ က်ယ္လာတဲ့အထိကို ေခၚတယ္။ ေမြးခ်င္လို႔ ဗိုက္နာတယ္ဆိုတာ (၁) နာလိုက္ ရပ္လိုက္ျဖစ္တယ္၊ (၂) တိုးတိုး နာလာရမယ္၊ (၃) နာခ်ိန္ ၾကာလာျပီး၊ နားခ်ိန္ တိုတိုလာရတယ္။ (၄) အနာလဲ ပိုျပင္းထံလာရပါမယ္။ တကယ္ ဗိုက္နာတာကို လူနာ ေအာ္သံကို နားေထာင္ျပီး၊ ခန္႔မွန္းတာ တခါတေလ မမွန္ပါ။ တခ်ိဳ႕က တကယ္မနာဘဲ ေအာ္တာမ်ိဳးလဲရွိတယ္။ ဗိုက္ေပၚလက္တင္ထားျပီး စမ္းမွ ေသျခာတယ္။ သားအိမ္ ၾကြက္သားေတြ ညွစ္လာရင္ စမ္းေနတဲ့လက္က တင္းလာတာကို သိသာတယ္။
သားဦးဆိုရင္ တကယ္ေမြးခ်င္လို႔ နာတာမဟုတ္ဘဲ နာတာမ်ိဳးကို ျမန္မာေတြက အေမြးသင္တယ္လို႔ ေခၚတယ္။ အမ်ိဳးသမီး ျဖစ္ျဖစ္၊ အမ်ိဳးသားျဖစ္ျဖစ္ အနာခံႏိုင္စြမ္း မတူၾကဘူး။ သားဖြါးခန္း အေတြ႔အၾကံဳအရ ကုလားေသြး စပ္သူမ်ား အနာ မခံႏိုင္ၾကပါ၊ အသားျဖဴသူေတြက သိပ္မေအာ္ၾကဘဲ၊ အသားမျဖဴ-မမဲသူေတြက အလယ္အလတ္ လိုက္တယ္။ သုေတသနေတာ့ မဟုတ္ပါ။
ကေလးဖြါးဘို႔ ေရာက္လာသူမွန္သမွ်ကို ေရာဂါရာဇဝင္ေမးျပီးတာနဲ႔ ဝမ္းျခဴေပးရတယ္။ သန္႔ရွင္းေရးအတြက္သာမက အေမြးလဲ လြယ္ေစပါတယ္။ လူနာ လမ္းေလ်ာက္ႏိုင္ေနတံုး ဆီးအသြားခိုင္းျပီး၊ ေနာက္ပိုင္းၾကရင္ ဆီးျခဴေပးရတယ္။ ဆီးအိမ္နဲ႔ အစာေဟာင္းအိမ္ေတြ ျပားခ်ပ္ေနေလ ကေလးေမြးရ လြယ္ေလမို႔ပါ။
ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန သားအိမ္အဝ အေျခအေနကို ေစာေစာပိုင္းမွာ ၁ နာရီ ၁ ခါ၊ နီးလာရင္ မၾကာမၾကာစမ္းပါတယ္။ ပိတ္ထားတဲ့ ပါးစပ္လိုရွိေနခဲ့တဲ့ သားအိမ္အဝက ေမြးေတာ့မယ္ဆိုတာနဲ႔ စိေနရာကေန ဟလာတယ္။ က်ယ္က်ယ္လာမယ္။ အတိအက်ေျပာရရင္ သားအိမ္ႏႈတ္ခမ္းဟာ (၁) မာရာကေန ေျပာ့လာမယ္၊ (၂) ထူရာကေန ပါးလာမယ္၊ (၃) ရွည္ရာကေန တိုလာမယ္။ (၄) သားအိမ္အဝ ပိတ္ေနရာကေန က်ယ္က်ယ္လာမယ္။
ပဌမဆင့္ဟာ သားဦးမွာ ၁၂-၄၈ နာရီ၊ ေနာက္ ကေလးေတြဆိုရင္ ၆-၈ နာရီ ၾကာတတ္တယ္။ ဒါက စာအုပ္ အလိုအရပါ။ တကယ္တမ္း ေျပာရရင္ ဒီထက္ ျမန္တာ၊ ေနာက္က်တာေတြ ေတြ႔ရပါတယ္။ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ အေတာ္ကို မတူၾကပါ။ အစည္းအေဝး နားတံုး ေမြးလူနာ ရွိလို႔ ေဆးခန္း ဝင္ၾကည့္ရင္း ေမြးေပးရတာမ်ိဳး ရွိသလို၊ ၃ ရက္လံုးလံုး မအိပ္မေန ေမြးေပးရတာမ်ိဳးလဲ ၾကံဳရတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ ေဆးခန္းေလးမွာ ၂ ေယာက္က ေဆးခန္းေသာ့ မေရာက္ခင္ အေပါက္ဝမွာေမြးတယ္။ ၁ ေယာက္က ေရခ်ိဳးခန္းမွာ ေခါင္းထြက္တယ္။ မအိပ္ဘဲေစာင့္ရတာ မေရႏိုင္ေတာ့ဘူး။
သားအိမ္အဝ အျပည့္က်ယ္ခ်ိန္ Os full ကေန ကေလးေမြးၿပီးတဲ့အထိကို ဒုတိယအဆင့္ ေခၚပါတယ္။ အျပည့္ဆိုတာ ၁ဝ စင္တီမီတာ ရွိတာကို ေျပာတာပါ။ ကေလး အခုကို ေမြးေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ လကၡဏာေပါင္း ၇ ခ်က္ရွိတယ္။
၁။ Os full သားအိမ္အဝ လံုးဝပြင့္မယ္။
၂။ Membranes rupture ေရျမႊာအိတ္ ေပါက္မယ္။
၃။ Show အက်ိအခြ်ဲ နဲ႔ ေသြးေရာျပီး ဆင္းမယ္။ (ရွိဳး) လို႔ေခၚတယ္။
၄။ Desire to urinate and defecate ကေလးေခါင္းက မိခင္ရဲ႕ အစာေဟာင္းအိမ္ကို ဖိတိုးလို႔ ေမြးလူနာဟာ ဝမ္းသြားခ်င္စိတ္ ျဖစ္လာမယ္။
၅။ Urge အဲဒီအခ်ိန္ေရာက္ရင္ တားထားလို႔ေတာင္မရဘဲ ညႇစ္ခ်င္လာလိမ့္မယ္။
၆။ Bulging ညႇစ္ရင္ ကေလးေခါင္းတိုးလာတာမို႔ ေမြးလမ္းအဝကိုၾကည့္ရင္ အျပင္ကိုစူလာတာ ျမင္ရမယ္။
၇။ Anal pressure စအိုလည္း ဝိုင္းလာမယ္။ ဒီ ၇ ခ်က္ မျပည့္စံုေသးလို႔ကေတာ့ ကေလးမေမြးေသးပါ။
ကေလးဖြါးတာက ျဖစ္စဥ္ ၂ မ်ိဳးရွိတာဟာ အခ်ိန္ကိုက္၊ ႏိုင္ငံေရးစကားနဲ႔ဆို ဟန္ခ်က္ညီညီျဖစ္တာမ်ိဳး ေျပာတာ။
(၁) သားအိမ္ၾကြက္သားေတြ ညႇစ္တာနဲ႔ (၂) သားအိမ္အဝက က်ယ္က်ယ္လာတာ ျဖစ္တယ္။
သားအိမ္ၾကြက္သားေတြ ညႇစ္တာက အထဲကကေလးကို ေအာက္ဖက္ (သားအိမ္အဝ) ဆီ တြန္းထုတ္ေပးေနတာပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ လက္သည္ကေန ညႇစ္အားပိုေအာင္ ဗိုက္ကိုတြန္းေပးတာလုပ္ရင္ တကယ္လို႔ သားအိမ္အဝက မပြင့္ဘဲေနရင္၊ မေအေရာ၊ ကေလးပါ ဒုကၡေရာက္ေစမယ္။ တရားခံကို လက္သည္လို႔လဲေခၚတယ္ မဟုတ္ပါလား။
ေမြးကာနီး ေရႁမႊာေပါက္တယ္ဆိုေပမဲ့၊ ကေလးေခါင္းထြက္မွ တခါတည္း ေပါက္တတ္တာလည္း ရွိတယ္။ မသိမသာ အိမ္မွာတင္ ေပါက္လာသူလဲရွိတယ္။ ေမြးေပးမဲ့ ဆရာဝန္၊ ဆရာမ မ်က္ႏွာကိုစင္ေအာင္ အရွိန္နဲ႔ေပါက္တာမ်ိဳးလဲရွိတယ္။ ေရႁမႊာရည္ဟာ ၾကည္လင္ေနတာ ေကာင္းတယ္။ ေနာက္တာဟာ အနည္းနဲ႔အမ်ား ကေလး ဒုကၡေရာက္လို႔ပါ။ အထဲမွာ ကေလးဝမ္းသြားတာမ်ိဳးျဖစ္လို႔ ေရျမႊာရည္ ေနာက္ရတာ။ ေရသာသာ အေရာင္ကေန အဝါ၊ စိမ္းဝါ၊ အစိမ္း၊ အစိမ္းပုတ္အထိ ျဖစ္တာမ်ိဳးက အဆိုးပိုပိုလာတာကိုျပတယ္။ အနံ႔ကလဲ ညႇီနံ႔ေလးသာဆိုရင္ ေကာင္းတယ္ နံလာတာ မေကာင္းတာကို ျပေနတယ္။
ကေလးဦးေခါင္းက မိခင္ရဲ႕ ေမြးလမ္း အေပါက္မွာ ထြက္ျပဴလာတာကို သရဖူေဆာင္းတယ္လို႔ ေခၚတယ္။ ေမြးလမ္းအဝ တဝႈိက္ ေရေႏြးဝတ္ ကပ္ေပးရင္ ေသြးပိုေလွ်ာက္ေစလို႔ ေကာင္းတယ္။ တခ်ိဳ႕ သားဦးေတာင္မွ လမ္းေၾကာင္း ခ်ဲ႕စရာ မလိုဘဲ ေမြးႏိုင္ေစတယ္။ လူနာ လမ္းမေလွ်ာက္ႏိုင္ေတာ့တာမို႔ လိုအပ္လ်င္ ဆီးျခဴေပးပါ။ သူ႔ကို အားေပးပါ။ ေရ-အရည္ အေသာက္ခိုင္းပါ။ ဗိုက္ မနာခ်ိန္မွာ အသက္ေကာင္းေကာင္း ႐ွဴဘို႔ေျပာပါ။ ညွစ္ရင္ အသံမထြက္ေစဘဲ ဝမ္းသြားသလို ညွစ္ဘို႔ သင္ေပးပါ။ ကေလး ေမြးကာနီး မိခင္ေလာင္းေတြကို ေပးသင့္တဲ့ အားေဆးေဖ်ာ္ရည္ကို ေရေအး ၁ လီတာထဲမွာ ပ်ားရည္ ၁/၄ ခြက္၊ သံပုရာရည္ ၁/၃ ခြက္၊ ဆား ဇြန္းတဝက္၊ (ကယ္လ္စီယမ္) နဲ႔ (မဂၢနီဆီမန္) ၁ ျပားစီထည့္ ေဖ်ာ္ပါေလ။
ကေလးေခါင္းျပဴလာရင္ သားဖြါးဆရာမရဲ႕ လက္တဖက္က ထြက္လာေနတဲ့ ကေလးေခါင္းထိပ္ကို ေအာက္ဖက္ဆီ ဖိေပးၿပီး၊ ေနာက္တဖက္က ေမြးလမ္းအဝ ေအာက္ပိုင္းေနရာကေန ကေလးေခါင္းကို ေနာက္-အထက္ဆီ ေခါင္းစြပ္ ခြ်တ္ေပးသလို တြန္းတင္ေပးပါ။ ကေလးေခါင္းဟာ ေမြးလမ္းအဝကေန ေရျပင္ညီ တန္းတန္း ထြက္လာတာ မဟုတ္ပါ။ ေအာက္ဆီကို ဦးတည္ၿပီး ေမြးလာတာပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေမြးလမ္းေၾကာင္းက ထြက္ထြက္ခ်င္း ကေလးေခါင္းဟာ အေပၚကို ေကာ့တက္လာပါမယ္။ အမ်ားဆံုးအေနအထားဆိုရင္ ကေလးေခါင္းက ေနာက္ေစ့အထက္မွာေနျပီး ေမြးလာမယ္။ မ်က္ႏွာအထက္ျဖစ္ေနရင္ ေမြးရတာ ၾကာတယ္။
ေခါင္းထြက္တာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း ကေလးရဲ႕ႏွာေခါင္းနဲ႔ပါးစပ္တို႔ကို သန္႔ရွင္းေပးပါ။ ခ်က္ႀကိဳးက လည္ပင္းမွာ ပတ္ေန-မေန စစ္ပါ။ ၄ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ ေလာက္က ပတ္ေနတတ္တယ္။ ျဖည္ေပးပါ။ ကေလးမ်က္ႏွာက တဖက္ဖက္ကို လည္လာလို႔ မိခင္ရဲ႕ ေပါင္တဖက္ကို မ်က္ႏွာမူ လာမယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဗုိက္ထဲမွာရွိေနသးတဲ့ ကေလးရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္းက လွည့္လိုက္လာေနတယ္။ ေခါင္းထြက္ၿပီးရင္ အထဲမွာ ရွိေနသးတဲ့ ကေလးပခံုးႏွစ္ဖက္ဟာ အထက္-ေအာက္ အေနအထားအျဖစ္ ျပင္လာမယ္။ ေရွ႕ပခံုးက စေမြးပါမယ္။ ေရွ႕ပခံုးဆိုတာ အရင္ထြက္မဲ့ပခံုးကိုေခၚတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ အျမန္သြားလုပ္ရင္ စုတ္ျပဲတတ္တယ္။ မိခင္က ေနာက္တႀကိမ္ ညႇစ္တာနဲ႔ ကေလးေခါင္းကို ေအာက္ဖက္ဆီကို နဲနဲဆြဲယူေပးပါ။ ေနာက္ပခံုး ေမြးေပးဘို႔ ကေလးကို အထက္ဆီ ပင့္တင္ေပးရမယ္။ ေခါင္းတန္ ကိုယ္ဆန္႔၊ ကိုယ္ပိုင္းနဲ႔ ေျခေထာက္ေတြ အလိုလို ေမြးလာပါမယ္။
ကေလး ေခါင္းစ-ေျခဆံုး၊ ေျခစ-ေခါင္းဆံုး၊ ထြက္ၿပီးၿပီးခ်င္း၊ ခ်က္ႀကိဳးကို (စပန္႔ခ်္-ေဖါ့ဆက္ပ္) ၂ ေခ်ာင္းနဲ႔ ၁ လကၼျခာျပီး ညႇပ္ပါ။ မေလာပါနဲ႔။ ကေလးငိုမွသာ ညႇပ္ပါ။ ကေလးဖက္မွာ ခ်က္ႀကိဳးကို ရွည္ႏိုင္သမွ် ရွည္ပါေစ။ (ေဖါ့ဆက္ပ္) ၂ ေခ်ာင္း အၾကားမွာ ကပ္ေၾကးနဲ႔ ျဖတ္ပါ။ ပစၥည္းမွန္သမွ် ပိုးသန္႔ျပီးျဖစ္ပါေစ။ ကေလးေျခေထာက္ ႏွစ္ေခ်ာင္းကို ပူးျပီး လက္တဖက္တည္းနဲ႔ ကေလးကို ေဇာက္ထိုးေျမႇာက္ျပီး ကိုင္ပါ။ ခ်က္ၾကိဳးကို ညႇပ္ထားတဲ့ (ေဖါ့ဆက္ပ္) တေခ်ာင္းကိုပါ ကိုင္ပါ။ ဒုတိယအဆင့္ ျပီးသြားပါျပီ။
က်န္းမာတဲ့ကေလး ေခါင္းထြက္တာနဲ႔ ငိုပါတယ္။ မငိုရင္ ငိုေအာင္လုပ္ရတယ္။ ကေလးေက်ာကို ပုတ္ေပးတာပါ။ အရပ္ေျပာနဲ႔ေျပာရရင္ ကေလးကို မငိုငိုေအာင္ရိုက္တာလို႔ ေျပာမယ္။ အမွန္က အသက္ရွဴေအာင္ အဆုပ္ရွိတဲ့ေနရာကို ဆြေပးတာပါ။ အထင္မမွားပါနဲ႔။
ကေလးကုိျပဳစုမဲ့သူက ကေလးကို သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ပါ။ ႏွာေခါင္းနဲ႔ပါးစပ္ကို ပဌမလုပ္ပါ။ ခြ်ဲစုပ္တာနဲ႔ ခြ်ဲစုပ္ထုတ္ေပးပါ။ အသားေရာင္ ပန္းေရာင္ျဖစ္လာရင္ စိတ္ခ်ရပါျပီ။ အသက္မရွဴရင္ (စီပီအာရ္) လုပ္ပါ။ အသက္ရွဴေနျပီး ျပာေနေသးရင္ ေအာက္စီဂ်င္ရွိရင္ ေပးပါ။
ကေလး ထြက္ၿပီးေနာက္ အခ်င္းကို ထုတ္ေပးတဲ့အဆင့္ကို တတိယအဆင့္ေခၚတယ္။ သားဦးနဲ႔ ေမြးဖူးသူမ်ားအၾကား အခ်ိန္ကြာျခားျခင္း မရွိပါ။ ၅ မိနစ္ကေန နာရီဝက္ ၾကာႏိုင္တယ္။ ၾကာေလေလ ေသြးထြက္ မ်ားေလေလ ျဖစ္တယ္။ အခ်င္းခ်ေပးေနတံုး အကူတေယာက္က လက္တဖက္နဲ႔ မိခင္ရဲ႕ ဆီးစပ္ေနရာမွာ သားအိမ္ကို ထိန္းထားေပးထားျပီး က်န္လက္တဖက္က သားအိမ္ထိပ္ေနရာကို ေအာက္ဆီပြတ္ေျခေပးပါ။ ေမြးေပးသူက ခ်က္ႀကိဳးကို အားမသံုးဘဲ ခပ္တင္းတင္းေလး ဆြဲထားပါ။ လိုအပ္ရင္ လက္ထည့္ျပီး ဆြဲထုတ္ေပးရတတ္ပါတယ္။ ေမြးျပီးေနာက္ ေသြးဆင္းတာ သက္သာေအာင္ Ergometrine ထိုးေပးရင္ ၆-၇ မိနစ္ အတြင္း၊ Oxytocin 10 Units ထိုးရင္ ၂႕၅ မိနစ္အတြင္း သက္ေရာက္ပါမယ္။
ကုတင္ေပၚက ကေလးငိုသံနားေထာင္ရင္း ပီတိျဖစ္ေနသူကုိ ကေလးအေမ ေနေကာင္းတယ္ေနာ္လို႔ေမးလိုက္မယ္။
ကေလးခ်က္ကေန ခ်က္ႀကိဳး မညႇပ္ခင္-မျဖတ္ခင္ ခ်က္ႀကိဳးထဲက ေသြးေတြကို ကေလးဆီ ေရာက္ေအာင္ ဆြဲသြင္းၿပီးမွ ျဖတ္ပါ။ ေသြး ၅ စီစီေလာက္ ပိုရတာကိုက ကေလးအတြက္မနည္းပါ။ ခ်က္ကို အိုင္အိုဒင္း ၁-၂% ထည့္ေပးပါ။ Cipladine cream ေဆးဗူးေလးကအေကာင္းဆံုးျဖစ္တယ္။ ေျခာက္ေအာင္ထားရင္ ခ်က္ျမန္ျမန္ေႂကြတယ္။ ခ်က္မေႂကြမခ်င္း ကေလးကို ေရပတ္တိုက္ေပးတာက အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
0 comments:
Post a Comment